نگاهی به فیلم آستیگمات؛ روایتی واقع گرایانه از آسیب های اجتماعی

فکر تأسیس بورس در ایران نخستین بار در سال ۱۳۱۵ خورشیدی مطرح شد اما این موضوع بنا به عللی تا سال ۱۳۴۵ به تأخیر افتاد. وقوع جنگ جهانی دوم و اوضاع اقتصادی مردم و شرکت ها از جمله دلایلی بود که تأسیس بورس را به تأخیر انداخت. سال ۱۳۳۷ خورشیدی اولین مذاکرات برای تاسیس بورس آغاز شد. در دوره ۶ ساله از ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۳، متن لایحه، آیین نامه ها و سایر مقررات مربوط آماده شد و برای تصویب به مجلس شورای ملی ارسال گردید و قانون بورس اوراق بهادار در تاریخ ۲۷ اردیبهشت سال ۱۳۴۵ خورشیدی به تصویب رسید. پیشینه نخستین اظهار نظر مکتوب رسمی در خصوص نیاز به وجود بورس در کشور به مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی در تاریخ ۳۰ فروردین ۱۳۱۲ باز می گردد و زین العابدین رهنما، نماینده مجلس شورای ملی در دوره نهم مطالبی به شرح زیر ارائه کرد:آقایان مسبوقند که تشکیل شرکت قدم اولش تشکیل بورس است. یک مملکتی که بورس درش نباشد، شرکت خیلی در آنجا کم نمو می کند. برای اینکه سهام شرکت، قیمتش در بورس است و وقتی بورس نباشد، در اینجا بنده نمی دانم که چه جور شرکت ها توسعه پیدا می کنند. سهام وقتی قیمت حقیقی خودش را پیدا می کند که صاحب سهم هر وقت خواست آن سهم را بتواند بفروشد. وقتی بورسی نباشد، بنده نمی دانم صاحب سهم چطور می تواند سهمش را بفروشد. با مقدماتی که ما برای تشکیل شرکت در نظر داریم، باید این مسئله را در نظر گرفت که تشکیل بورس یکی از مسائلی است که حتما عامل مؤثری است برای شرکت ها.اولین اقدام عملی برای تأسیس بورس در ایران به سال ۱۳۱۵ باز می گردد. زمانی که وجود بسترهای قانونی، سیاست گذاران اقتصادی را به اقدام برای تأسیس بورس تشویق کرد. از جمله این شرایط می توان به تصویب قانون تجارت در سال ۱۳۱۱ و تصویب قانون مدنی در سال ۱۳۱۴ نگاهی به فیلم آستیگمات؛ روایتی واقع گرایانه از آسیب های اجتماعی...

بهمن سال ۱۳۴۶ آغازی بر فعالیت های بورس سهام بود. نخستین اوراق بهادار شامل سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی، شرکت نفت پارس و انواع اوراق قرضه، همزمان با آغاز بکار این سازمان در بورس تهران معامله شدند. تصویب قانون گسترش مالکیت سهام واحدهای تولیدی در اردیبهشت ۱۳۵۴ که به موجب آن شرکت های دولتی و خصوصی موظف شدند به ترتیب ۹۹ درصد و ۴۹ درصد سهام خود را به شهروندان عرضه نمایند، موجب بروز تحرکاتی در بورس شد. تصویب قانون معافیت های مالیاتی برای شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار در سال ۱۳۵۴ نیز عامل مهم دیگری در تشویق به حضور در بورس بود. در سال ۱۳۵۵ بورس تهران به عضویت فدراسیون بین المللی بورس ها درآمد. همچنین تعداد شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران از ۶ شرکت در پایان سال ۱۳۴۷ به ۱۰۵ شرکت در پایان سال ۱۳۵۷ رسید.بورس تهران نخستین روز کاری خود را در ۱۵ بهمن سال ۱۳۴۶ با معامله ۲۱۹۲ سهم بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران آغاز کرد. سالن معاملات به دو قسمت تقسیم شده بود و به علاقمندان به سرمایه گذاری در بورس فرصت می داد تا عملیات معامله سهام که بر روی میز معاملات کارگزاران انجام می گرفت را نظاره گر باشند. ثبت تغییرات قیمت نیز بر روی تخته سیاهی که در گوشه سالن معاملات قرار داشت انجام می شد. در اسفند همان سال سهام شرکت سهامی نفت پارس نیز در بورس پذیرفته شد و مورد معامله قرار گرفت. دکتر علینقی فرمانفرمائیان در نیمه دوم سال ۱۳۴۶ به عضویت هیأت مدیره بورس اوراق بهادار انتخاب شد. علینقی فرمانفرمائیان فرزند عبدالحسین فرمانفرما در سال ۱۲۹۸ متولد شد. در سال ۱۳۲۰ مقارن با جنگ جهانی به عنوان اولین دانشجوی ایرانی در دانشگاه برکلی مشغول تحصیل شد. وی پس از اخذ مدرک فوق لیسانس در ژنو به رشته اقتصاد نگاهی به فیلم آستیگمات؛ روایتی واقع گرایانه از آسیب های اجتماعی...

با اجرای برنامه گسترش مالکیت صنعتی توسط ۱۲ شرکت در آذرماه ۱۳۵۲، تعداد سهامداران بورس اوراق بهادار تهران از ۲۷۶۰ نفر به ۹۱۳۵ نفر رسید که ۴۲۰۰ نفر از آنها جزو کارگران بودند و ۴۹۳۵ نفر از آنها از طریق بورس مالک سهام شدند. به طور کلی اصل گسترش مالکیت صنعتی اهداف زیر را دنبال می کرد: ۱. مشارکت هر چه بیشتر مردم در امور اقتصادی، ۲. جمع آوری سرمایه های پراکنده و کوچک برای بکار گرفتن در کارهای بزرگ، ۳. جلوگیری از ایجاد فئودالیسم صنعتی، ۴. توسعه فعالیت های بورس سهام و اوراق بهادار از طریق عرضه سهام واحدهای صنعتی در بورس. در سال ۱۳۵۲ از ۱۰۰۵ واحد صنعتی بزرگ کشور، ۱۴۴ شرکت قابل عرضه از طریق بورس و اعطای سهام به کارگران بودند. در عین حال به علت اجرای برنامه گسترش مالکیت صنعتی، استقبال مردم از خرید سهام در حال افزایش بود. بدین ترتیب بورس اوراق بهادار در سال ۱۳۵۲ از نظر پذیرش شرکت ها و حجم معاملات گامی به جلو برداشت و اجرای برنامه گسترش مالکیت صنعتی فضای امیدوارکننده تری برای آینده آن نمایان ساخت. در سال ۱۳۵۲ تعداد ۱۱ شرکت در بورس پذیرفته شد و جمع شرکت های پذیرفته شده به ۳۴ شرکت رسید. شرکت های پذیرفته شده در سال ۱۳۵۲ عبارت بودند از: دوچرخه و موتورسیکلت سازی، کمپرسور سازی، ارج، بانک صنایع ایران، ریسندگی و بافندگی ری، بانک شهریار، بانک توسعه و سرمایه گذاری ایران، بانک ایران و هلند، اتومبیل سازی خاور، صنایع بسته بندی ایران و نساجی مازندران. در سال ۱۳۵۲ موضوع ایجاد بورس در شهرستان ها مطرح شد. سیاست واگذاری سهام بنگاه های تولیدی به عموم مردم و استقبال از معاملات انواع اوراق بهادار سبب طرح موضوع توسعه فعالیت بورس در سطح کشور شده بود. ارزش معاملات سهام در سال ۱۳۵۲ نسبت به سال ۱۳۵۱ بیش از ۴ بر نگاهی به فیلم آستیگمات؛ روایتی واقع گرایانه از آسیب های اجتماعی...